Wie wel eens iets opzoekt in collecties, zal het kunnen beamen: Het is altijd fijn om te vinden wat je zocht, maar de voorwerpen of boeken links en rechts van je vondst zijn doorgaans net nóg iets interessanter.
In 1968 verwierf het museum een verzameling glasnegatieven van de Antwerpse fotografen Ferdinand en Louis Claes. De opnames zijn gemaakt tussen ongeveer 1907 en 1945. Het grootste deel bestaat uit scheepsportretten. De schepen werden in het Nationaal Scheepvaartmuseum zorgvuldig geïdentificeerd en geregistreerd. De ‘rest’ werd niet beschreven. Het gaat hier om vele tientallen havenzichten en bedrijfsreportages.
Op zoek naar een foto van een historische havenkraan stootte ik op een mini-fotoreportage over het kantoor van de Commercial Cable Company. Dankzij de kalenders op het bureau zijn de foto’s te dateren op 3 maart 1928.
Zeker zo’n foto van de gevel laat me niet meer los. Ik wil weten waar deze telefoonwinkel avant la lettre gevestigd was. Bij tijdsgebrek om het zelf uit te vlooien, geef ik de foto’s door aan een van onze vrijwilligers. Jan Verhelst is de stuwende kracht achter de erfgoedcollectie van het bedrijf ATEA, een van de recente grote aanwinsten van het MAS.
Jan gaat meteen transatlantisch. Hij neemt contact met een Amerikaanse bondgenoot die gebeten is door de geschiedenis van de Atlantische telegraafkabels. Binnen de kortste keren is het Antwerpse hoofdstuk van de transatlantische kabelcommunicatie geschreven en online gepubliceerd.
Het lijkt het werk van freaks, maar voor mij valt het toevallig mooi samen met de twee boeken die momenteel op mijn nachtkastje liggen. In de roman ‘C’ van Tom McCarthy speelt de beginnende draadloze telegrafie een belangrijke rol. Ik loop echter een beetje vast in het boek.
Het klopt namelijk wat de recensent van the New Statesman schreef: ‘After a certain point, most sentences go something like this (not a parody): “Everything seems connected: disparate locations twitch and burst into activity like limbs reacting to impulses sent from elsewhere in the body, booms and jibs obeying levers at the far end of a complex set of ropes and cogs and relays.”’
De laatste dagen val ik steevast in slaap halverwege zo’n zin. Het helpt als ik afwissel met ‘Informatie’, een stevige non-fictie klepper van de Amerikaanse wetenschapsjournalist James Gleick. Het schiet weer op. Daar groeit een tentoonstellingsidee.
Met veel dank aan Jan en Bill!
Jef Vrelust is conservator maritieme collecties > 1830
en coördinator beleid en ontwikkeling in het MAS.
MASklap 